5 Cách viết hàm trừ có điều kiện trong Excel và ứng dụng thực tế

17/06/2025. Tin học văn phòng
Share:
Rate this post

Bạn đang cần trừ hai giá trị trong Excel nhưng chỉ muốn thực hiện khi đáp ứng một điều kiện cụ thể? Đó chính là lúc hàm trừ có điều kiện trong Excel phát huy sức mạnh. Từ tính lương thực nhận đến xử lý dữ liệu trong báo cáo bán hàng, công thức trừ có điều kiện giúp bạn kiểm soát logic tính toán một cách linh hoạt và chính xác. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn cách dùng hàm này từ cơ bản đến nâng cao – dễ hiểu, dễ áp dụng cho mọi ngành nghề.

1. Hàm trừ có điều kiện trong Excel là gì?

Định nghĩa: Hàm trừ có điều kiện trong Excel là một công thức kết hợp giữa phép toán trừ (–) và hàm điều kiện như IF, IFAND, IFS, cho phép bạn thực hiện phép trừ chỉ khi một hoặc nhiều điều kiện được thỏa mãn. Đây là cách xử lý linh hoạt, đặc biệt hữu ích khi làm việc với dữ liệu thay đổi liên tục.

Hàm trừ có điều kiện trong Excel là gì

Hàm trừ có điều kiện trong Excel là gì

Tại sao nên dùng hàm trừ có điều kiện trong Excel thay vì trừ trực tiếp?

  • Kiểm soát logic tốt hơn: Tránh tính nhầm khi một bên dữ liệu không hợp lệ.
  • Tự động hóa kiểm tra điều kiện: Không cần lọc hoặc xử lý thủ công.
  • Giảm thiểu sai sót: Nhất là khi làm việc với dữ liệu hàng nghìn dòng hoặc dữ liệu báo cáo theo quy trình.
  • Tiện mở rộng công thức: Dễ dàng nâng cấp để kết hợp nhiều điều kiện hơn.

Ứng dụng hàm trừ có điều kiện trong Excel thực tế:

Tình huống Công thức mẫu Kết quả
Tính lương thực nhận nếu có đi làm =IF(C2="Có", D2-E2, 0) Trừ khấu trừ nếu làm việc
Trừ số hàng trả lại nếu đơn hàng đã giao =IF(A2="Giao", B2-C2, "") Hiển thị số còn lại
Trừ ngày nghỉ phép khỏi ngày làm việc =IF(D2="Có phép", B2-C2, B2) Giữ nguyên nếu không có phép

2. Cú pháp cơ bản của hàm trừ có điều kiện trong Excel

Cú pháp cơ bản của hàm trừ có điều kiện trong Excel

Cú pháp cơ bản của hàm trừ có điều kiện trong Excel

2.1 Hàm IF dùng hàm trừ có điều kiện trong Excel

Cú pháp tổng quát:

=IF(điều_kiện, giá_trị_1 – giá_trị_2, giá_trị_khác/nếu_sai)

Giải thích:

  • điều_kiện: Điều kiện bạn muốn kiểm tra, có thể là so sánh giá trị, chuỗi văn bản, ngày tháng…
  • giá_trị_1 - giá_trị_2: Kết quả phép trừ khi điều kiện đúng
  • "" hoặc 0: Kết quả thay thế khi điều kiện sai (trống hoặc số 0)

Ví dụ chi tiết:

  • Trừ thưởng nếu đạt KPI:

=IF(C2=”Đạt”, D2 – E2, “”)

Trong đó:

  • C2: Cột kết quả đánh giá KPI
  • D2: Tổng lương
  • E2: Phần thưởng → Nếu nhân viên đạt, trừ phần thưởng khỏi tổng lương
  • Trừ số ngày làm thêm nếu nhân viên không đi trễ:

=IF(B2=”Không trễ”, C2 – D2, 0)

2.2 Dùng IF kết hợp AND / OR cho nhiều điều kiện

Cú pháp khi dùng AND:

=IF(AND(đk1, đk2), A2 – B2, 0)

Cú pháp khi dùng OR:

=IF(OR(đk1, đk2), A2 – B2, “”)

Ví dụ nâng cao:

  • Chỉ trừ nếu nhân viên làm đủ ngày và đạt KPI:

=IF(AND(C2>=22, D2=”Đạt”), E2 – F2, “”)

Trong đó:

  • C2: Số ngày làm việc
  • D2: KPI
  • E2: Tổng lương
  • F2: Khấu trừ theo chính sách → Chỉ tính khấu trừ nếu đủ ngày công và đạt KPI

3. Ứng dụng nâng cao của hàm trừ có điều kiện trong Excel

Ứng dụng nâng cao của hàm trừ có điều kiện trong Excel

Ứng dụng nâng cao của hàm trừ có điều kiện trong Excel

3.1 Hàm trừ có điều kiện trong Excel theo ngày

Tình huống: Bạn muốn trừ hai ngày nhưng chỉ khi ngày đến hạn chưa vượt qua ngày hiện tại (tức vẫn còn hiệu lực).

Công thức:

=IF(A2>TODAY(), A2 – B2, “”)

Ý nghĩa:

  • A2 là ngày hết hạn hoặc ngày dự kiến.
  • B2 là ngày bắt đầu.
  • Nếu A2 sau hôm nay, thực hiện phép trừ.
  • Nếu không, ô sẽ để trống (“”), tránh gây hiểu lầm hoặc sai số.

Ứng dụng thực tế:

  • Tính số ngày còn lại cho các hợp đồng, bảo hành, task chưa quá hạn.
  • Tránh tính sai số ngày âm khi ngày đến hạn đã qua.

3.2 Trừ có điều kiện kết hợp dữ liệu dạng text

Tình huống: Trừ giá trị chỉ khi một điều kiện dạng văn bản được thỏa mãn, ví dụ như tháng, tên sản phẩm, mã nhóm…

Công thức:

=IF(TEXT(C2,”mmm”)=”May”, D2 – E2, 0)

Ý nghĩa:

  • C2 chứa ngày, được chuyển sang định dạng tháng viết tắt (“May”).
  • D2 và E2 là hai số cần trừ.
  • Nếu tháng trong C2 là “May”, thực hiện phép trừ.

Ứng dụng thực tế:

  • Lọc báo cáo theo từng tháng.
  • Áp dụng chính sách khấu trừ chỉ cho tháng cụ thể.

3.3 Kết hợp SUMIFS – tính tổng trừ có điều kiện theo nhóm

Tình huống: Bạn muốn tính tổng số chênh lệch trong nhóm dữ liệu theo điều kiện cụ thể như mã nhân viên, mã sản phẩm, hoặc phòng ban.

Ví dụ: Bạn có bảng lương, cần tính tổng lương trừ thưởng của các nhân viên thuộc phòng “Kế toán”.

Cách triển khai:

=SUMIFS(Lương_range, Phòng_ban_range, “Kế toán”) – SUMIFS(Thưởng_range, Phòng_ban_range, “Kế toán”)

Ứng dụng thực tế:

  • Tính tổng chênh lệch ngân sách giữa kế hoạch và thực tế theo từng nhóm.
  • Tính khấu trừ theo từng nhóm điều kiện: nhân viên đạt/không đạt KPI, đơn hàng thuộc khu vực cụ thể…

4. Lỗi thường gặp khi dùng hàm trừ có điều kiện trong Excel

Lỗi thường gặp khi dùng hàm trừ có điều kiện trong Excel

Lỗi thường gặp khi dùng hàm trừ có điều kiện trong Excel

4.1 Lỗi #VALUE! do so sánh sai kiểu dữ liệu

Nguyên nhân sai hàm trừ có điều kiện trong Excel:

  • So sánh ngày với text.
  • Trừ số với chuỗi chữ (ví dụ: “abc” – 100).

Cách xử lý:

  • Dùng hàm ISNUMBER() để kiểm tra dữ liệu trước khi tính:

=IF(AND(ISNUMBER(D2), ISNUMBER(E2)), D2 – E2, “”)

4.2 Hàm trừ có điều kiện trong Excel sai cú pháp

Lỗi phổ biến:

  • Quên dấu ngoặc kép khi viết điều kiện dạng chuỗi.
  • Viết sai ký hiệu so sánh: =IF(A2 > 5) → đúng; =IF(A2 > "5") → sai nếu A2 là số.

Gợi ý:

  • Sử dụng định dạng dữ liệu phù hợp (Number, Date, Text).
  • Với chuỗi văn bản cần có dấu ngoặc kép: "Nam", "Kế toán", "May"

4.3 Gợi ý xử lý lỗi thông minh

  • IFERROR(): Thay vì hiển thị lỗi, thay thế bằng giá trị mặc định:

=IFERROR(IF(A2=”Đạt”, D2-E2, “”), “”)

  • TEXT(): Dùng để chuyển định dạng ngày thành tháng hoặc năm khi cần điều kiện dạng thời gian cụ thể.

5. Hàm trừ có điều kiện theo ngành nghề

Việc ứng dụng hàm trừ có điều kiện trong Excel giúp tăng tính chính xác và tự động hóa cho từng bộ phận nghiệp vụ trong doanh nghiệp. Dưới đây là một số ví dụ thực tế:

Ngành Ứng dụng phổ biến
Kế toán Trừ công nợ chỉ khi hóa đơn đã thanh toán. Ví dụ: =IF(Trạng_thái="Đã TT", Tổng - Đã_trả, "")
Nhân sự Trừ số giờ làm việc hoặc ngày nghỉ nếu có phép được duyệt. Ví dụ: =IF(Phép="Có", Giờ_công - Giờ_phép, Giờ_công)
Bán hàng Trừ hàng trả lại khỏi số hàng đã bán nếu đơn hàng đã hoàn tất. Ví dụ: =IF(Tình_trạng="Giao xong", SL_bán - SL_trả, SL_bán)
Điều hành Trừ KPI theo lý do cụ thể như đi trễ, vi phạm nội quy. Áp dụng trong chấm điểm KPI nội bộ.

Việc sử dụng hàm trừ có điều kiện không chỉ giúp kiểm soát số liệu chính xác mà còn hỗ trợ lập báo cáo tự động, giảm lỗi và tiết kiệm thời gian xử lý dữ liệu.

6. King Office – Văn phòng tối ưu cho dân xử lý dữ liệu

Bạn giỏi sử dụng Excel, thao tác nhanh với các công thức điều kiện? Vậy điều tiếp theo bạn cần là một môi trường làm việc ổn định, chuyên nghiệp và tối ưu cho hiệu suất công việc – đó chính là King Office.

Tại sao nên chọn King Office?

  • Hơn 2.000 tòa nhà văn phòng tại TP.HCM: từ Quận 1, Bình Thạnh đến Tân Bình, Phú Nhuận, Thủ Đức – đa dạng vị trí và diện tích từ 10m² đến 500m².
  • Báo giá chính xác trong 5 phút, cập nhật mỗi ngày từ chủ đầu tư – cam kết không chênh lệch, không chi phí ẩn.
  • Miễn phí đưa đón đi xem văn phòng thực tế – không mất thời gian, có nhân viên tư vấn trực tiếp layout phù hợp.
  • Tư vấn miễn phí:
    • Thành lập doanh nghiệp
    • Thiết kế văn phòng chia khu rõ ràng: kế toán, dữ liệu, hành chính, vận hành
    • Setup không gian làm việc tối ưu cho người dùng Excel, Google Sheets và các hệ thống số.

Phù hợp với:

  • Freelancer, nhân sự dữ liệu, kế toán viên, startup cần không gian làm việc tập trung.
  • Doanh nghiệp nhỏ – vừa đang vận hành bằng Excel và muốn tăng tốc quy trình xử lý dữ liệu.
  • Các team marketing, điều hành, vận hành cần khu vực setup riêng, làm việc hiệu quả theo mục tiêu.

Một số Toà nhà văn phòng cho thuê quận Bình Thạnh đang được ưu đãi hấp dẫn tại King Office

Lmak 68 District Phú Nhuận

MORE 23 Tân Cảng

Chỉ từ $14

More Tower District Phú Nhuận

PLS Tân Cảng Building
Chỉ từ $13

Savista Realty District Phú Nhuận

VCC Building Bình Thạnh
Chỉ từ $9

Liên hệ ngay hôm nay để được tư vấn và nhận báo giá mới nhất:

Share:
Được kiểm duyệt bởi:
.
.
Tất cả sản phẩm